İqlim dəyişikliyi, qlobal miqyasda ciddi problemlərə yol açmaqla yanaşı, miqrasiya axınlarını da təsir edir.

Məsələ ilə bağlı sosioloq Elçin Bayramlı Fins.az-a açıqlamasında iqlim dəyişikliyinin miqrasiya üzərindəki təsirlərini, qarşılaşan problemləri və potensial həll yollarından danışıb.

Onun sözlərinə görə, iqlim dəyişikliyi dünyanın müxtəlif bölgələrində yaşam şəraitini mənfi təsir edir, bu isə geniş miqyaslı miqrasiyalara səbəb olur:

“İqlim dəyişiklikləri artdıqca dünyanın bir çox bölgələrində yaşanmaz hala gələcək və bu miqrasiyaya səbəb olacaq. Təbii ki, kütləvi miqrasiyalar, əhalinin yerləşməsində disbalans artacaq. İqlim dəyişikliyi nəticəsində, quraqlıq, daşqınlar, təbii fəlakətlər və digər mühit dəyişiklikləri insanların yaşadıqları yerləri tərk etməyə məcbur edir. Bu miqrasiyalar, əhalinin yerləşməsində qeyri-bərabərlik yaradır və müxtəlif bölgələrdə böyük insan kütlələrinin yaranmasına səbəb olur”.

Ekspert qeyd edib ki, kütləvi miqrasiyalar, əhalinin yerləşməsində disbalans yaratmaqla yanaşı, bir çox problemləri də meydana çıxarır:

“Dünyanın bəzi ərazilərində çox nəhəng insan kütlələri yaranacaq, bir çox hissələr boş qalacaq. Onların ərzaq təminatı, müəyyən digər təminatlar çətin olacaq. Böyük insan kütlələrinin ortaya çıxması, ərzaq, su və digər əsas ehtiyacların təminatında çətinliklər yaradır. Eyni zamanda, bəzi bölgələrin boşalması, bu ərazilərdəki iqtisadi və sosial strukturların dağılmasına səbəb olur”.

E.Bayramlı vurğulayıb ki, iqlim dəyişikliyi və kütləvi miqrasiyalar, resurs çatışmazlığı və digər sosial problemlər səbəbindən təhlükəli vəziyyətlər yarada bilər:

“Hərəkət sxemləri çox belə disbalans vəziyyəti yaradacaq. Bu da təhlükəli bir vəziyyətdir. Hətta, məsələn, bu resurslar uğrunda müharibələr yarana bilər, su uğrunda müharibələr yarana bilər. Resurs çatışmazlığı və mühit problemləri, su və ərzaq kimi əhəmiyyətli ehtiyacların qarşılanması üçün müharibə və toqquşmaların yaranmasına səbəb ola bilər. Bu, həmçinin sosial narazılıqlara və siyasi stabilliyin pozulmasına gətirib çıxara bilər”.

İqlim dəyişikliyi və miqrasiya ilə bağlı ortaya çıxan problemləri həll etmək üçün bir sıra tədbirlər nəzərə alınmalıdır:

Beynəlxalq Əməkdaşlıq: İqlim dəyişikliyinin təsirlərinə qarşı mübarizədə beynəlxalq əməkdaşlıq vacibdir. Bu, miqrasiya axınlarını daha yaxşı idarə etmək və resurs çatışmazlığını azaltmaq üçün müvafiq strategiyalar inkişaf etdirməkdə kömək edə bilər.

Adaptasiya və İnteqrasiya Strategiyaları: Miqrasiya edənlərin qəbul edildiyi bölgələrdə adaptasiya və inteqrasiya strategiyalarının tətbiqi, resursların idarə edilməsi və sosial dəstəklərin təmin edilməsi əhəmiyyətlidir.

Resursların İdarə Edilməsi: Su və ərzaq resurslarının davamlı idarə edilməsi, çatışmazlıq riskini azaltmaq və müharibə ehtimalını minimuma endirmək üçün zəruridir.

Təhsil və Maarifləndirmə: İqlim dəyişikliyinin miqrasiya üzərindəki təsirləri ilə bağlı ictimai maarifləndirmə, insanların bu problemlərə qarşı daha hazırlıqlı olmalarına kömək edə bilər.

İqlim dəyişikliyi qlobal səviyyədə miqrasiya axınlarına və əhalinin yerləşməsində ciddi disbalanslara səbəb olur. İqlim dəyişikliyinin miqrasiya üzərindəki təsirlərini azaltmaq və qlobal təhlükələri minimuma endirmək üçün beynəlxalq əməkdaşlıq, adaptasiya strategiyaları və resursların davamlı idarə edilməsi vacibdir. Bu tədbirlər, həmçinin müharibə risklərini azaltmaq və sosial stabilliyi qorumaq üçün əhəmiyyətlidir.

Fuad Mədətov
Fins.az