Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında son 30 ildə əməkdaşlığı qarşılıqlı etimad və hörmət üzərində qurulmuş münasibətlərin bariz nümunəsi kimi xarakterizə etmək olar. İki ölkənin oxşar tarixləri, sosial kontekstləri və dəyərləri var ki, bu da Bakı və Astanaya bir çox sahələrdə uzunmüddətli əməkdaşlıq üçün möhkəm zəmin yaradılması prosesində kömək edib.

Qazaxıstan Azərbaycanın müstəqilliyinin kritik dövründə, o cümlədən, birinci Qarabağ müharibəsi zamanı Azərbaycanın mövqeyini açıq şəkildə dəstəkləyən Oljas Süleymenov kimi qazax mütəfəkkirlərinin və siyasətçilərinin yanaşması ilə bağlı öz dəstəyini nümayiş etdirdi. Bundan əlavə, ikinci Qarabağ müharibəsinin sonunda qazax rəsmiləri ölkənin işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpasında iştirak etməyə hazır olduqlarını bildiriblər.

Hər iki ölkə ikitərəfli məsələlərlə həmişə şəffaf şəkildə məşğul olub. Bura Xəzər dənizinin hüquqi statusu məsələsində Azərbaycan və Qazaxıstan arasında əməkdaşlıq, Qazaxıstan üçün bir sıra digər mühüm məsələlərdə Azərbaycanın mövqeyi daxildir.

Eyni zamanda, son hadisələr onu göstərir ki, biz ölkələr arasında münasibətlərdə daha bir sıçrayış ərəfəsindəyik. Hazırda Bakı və Astana portfelində olan layihələrin keyfiyyəti, eləcə də ölkələrin gələcəyə dair iddialı planları əməkdaşlığın növbəti mərhələsinin ölkələr üçün yeni üfüqlər açacağını deməyə əsas verir.

İkitərəfli əməkdaşlıq üçün parlaq gələcək

Nəqliyyat əməkdaşlığı

Hazırda hazırlanmaqda olan bir çox layihələr arasında Orta Dəhliz kimi də tanınan Trans-Xəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu (TİTC) ilə bağlı işlər xüsusilə diqqətəlayiqdir.

Heç kimə sirr deyil ki, nəqliyyat sektorunun inkişafı Bakı və Astana üçün böyük maraq doğurur. Bu maraq tərəflərin iqtisadi imkanlarının şaxələndirilməsinə yönəlmiş daha geniş strategiyanın bir hissəsidir. Xüsusilə, nəzərə alaq ki, bu cür əməkdaşlıq minlərlə insan üçün iş yerlərinin yaradılmasına zəmin yaradacaq və yerli biznesi stimullaşdıracaq.

Maraqlıdır ki, Azərbaycan və Qazaxıstan Orta Dəhlizin həyata keçirilməsi kontekstində oxşar maraqlara malikdir. Hər iki ölkə Beynəlxalq Şimal-Cənub Nəqliyyat Dəhlizinin bir hissəsidir və Orta Dəhliz nəqliyyat marşrutu arxitekturasının mühüm elementləridir.

Bakı və Astana üçün yuxarıda qeyd olunan layihələrin həyata keçirilməsi uzunmüddətli iqtisadi rifah və siyasi təsirin təmin edilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Keçmiş sovet ölkələrinin bəzilərində baş verən geosiyasi təlatümlər səbəbindən Orta Dəhlizin həyata keçirilməsi Qərb ölkələrində qərar qəbul edənlərin gündəminə çevrilib.

Yüksək texnologiyalı rabitə

Bir neçə gün əvvəl Azərbaycan və Qazaxıstanın aparıcı telekommunikasiya şirkətləri - AzerTelecom və Qazaxtelecom arasında Xəzər dənizinin dibi ilə fiber-optik rabitə xəttinin çəkilməsi layihəsi çərçivəsində əməkdaşlıq şərtləri haqqında saziş imzalanıb.

Azərbaycan-Qazaxıstan marşrutu üzrə Xəzər dənizinin dibi ilə Transxəzər fiber-optik kommunikasiya xətti layihəsi Avropa ilə Azərbaycan arasında rəqəmsal telekommunikasiya dəhlizinin formalaşmasını nəzərdə tutan irimiqyaslı Rəqəmsal İpək Yolu layihəsinin bir hissəsidir.

Layihə hər iki tərəf üçün məntiqli addımdır, çünki bu sahədə əməkdaşlıq ümumi tendensiyadan bir qədər geri qalıb. Həm Azərbaycan, həm də Qazaxıstan yüksək texnologiyalar sektorunun inkişafında dərindən maraqlıdır, çünki bu sektorun iqtisadiyyat üçün faydaları göz qabağındadır.

Enerji sahəsində əməkdaşlıq

Bəziləri Azərbaycan və Qazaxıstanı enerji rəqibləri kimi görə bilər. Bununla belə, reallıq başqadır. Bu suala rəqabət yox, əməkdaşlıq nöqteyi-nəzərindən baxmağa dəyər. Bakı və Qazaxıstan iki ölkənin ixracını artırmaq üçün bir-birinin infrastruktur və xidmətlərindən istifadə etməklə yanaşı, digər coğrafi regionlardan idxalçılara çox ehtiyac duyulan enerji təhlükəsizliyini təmin etmək üçün unikal imkana malikdir.

Enerji əməkdaşlığı məsələsinə inteqrativ yanaşma bütün iştirakçı tərəflər üçün qarşılıqlı faydalı həllə nail olmağın yeganə yoludur. Bu, tamamilə rasional yanaşma və düzgün siyasətdir. Tarixi dərslər, eləcə də son hadisələr onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycan və Qazaxıstan rasionallıq və situasiya şüurunun yolunu seçəcəklər.

Siyasi əlaqələrin iqtisadi münasibətlərə müsbət təsiri

Atılan addımlar həm Azərbaycanın, həm də Qazaxıstanın bu sahələrdə əməkdaşlığı gücləndirmək üçün ciddi niyyətlərindən xəbər verir. Bəzi qlobal layihələr, o cümlədən Orta Dəhliz Azərbaycan və Qazaxıstansız sadəcə həyata keçirilə bilməz.

Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətlərində müşahidə edə biləcəyimiz ümumi xətt ondan ibarətdir ki, ilkin güclü siyasi əlaqələr dövlətlərin digər sahələrdə əməkdaşlığa başlamasına kömək edib.