Bank olmayan kredit təşkilatlarının (BOKT-ların) maliyyə hesabatlarının dəqiqliyi və şəffaflığı üçün müstəqil audit şirkətləri ilə əməkdaşlıq vacibdir. Hər il bu təşkilatlar müxtəlif auditorların yoxlamalarından keçərək maliyyə vəziyyətlərini qiymətləndirir və hesabatlarını tərtib edirlər.
Fins.az-ın məlumatına görə, 2022 və 2023-cü illərdə bəzi BOKT-lar öz auditor şirkətlərini dəyişmiş, digərləri isə əvvəlki tərəfdaşlıqlarını davam etdirmişdir.
Məsələn, "ASET Maliyyə Texnologiyaları" BOKT MMC 2022-ci ildə "HS Consulting" MMC ilə əməkdaşlıq edərkən, 2023-cü ildə "AFR Services Co" MMC-nin xidmətlərindən yararlanmağa başlamışdır. Eyni zamanda, "Azmikroinvest BOKT" MMC 2022-ci ildə "Moore Azerbaijan" ilə çalışdığı halda, 2023-cü ildə "Oshar Audit and Financial Advisor" ilə tərəfdaşlıq etmişdir.
"Falcon Finance" BOKT MMC də auditorunu dəyişərək, 2022-ci ildə "Oshar Audit and Financial Advisor" ilə əməkdaşlıq edərkən, 2023-cü ildən "UHY Audit" şirkəti ilə işə davam edir.
Digər tərəfdən, "FinEx Kredit" BOKT auditor şirkətini yeniləyərək, 2022-ci ildə "VXA Audit MMC" ilə, 2023-cü ildə isə "RSM Azerbaijan" ilə müqavilə bağlamışdır.
"PSG Finans" BOKT MMC də əvvəlcə "SM Audit and Consulting MMC"-dən xidmət alarkən, 2023-cü ildə "Grant Thornton" ilə əməkdaşlıq etməyə başlamışdır.
Auditor dəyişiklikləri yaşayan digər təşkilatlardan biri "TBC Kredit" BOKT MMC-dir. Bu təşkilat 2022-ci ildə "Baker Tilly Azerbaijan" ilə çalışarkən, 2023-cü ildə "Nexia EA"-ya üstünlük vermişdir.
"RSM Azerbaijan" BOKT "EMBAFINANS" və "İnkişaf üçün Maliyyə" müştərilərini itirmiş, lakin "KredAqro" və digər BOKT-larla yeni əməkdaşlıqlar quraraq müştəri bazasını genişləndirmişdir.
"Crowe Audit" isə "KredAqro" və "SF Azerbaijan" müştərilərini itirmiş, lakin "Abacus Audit and Consulting" 2023-cü ildə "SF Azerbaijan" ilə əməkdaşlığa başlayaraq yeni müştəri qazanmışdır.
Bu dinamika göstərir ki, bəzi auditorlar üçün itkilər digər şirkətlər üçün qazanclara çevrilmişdir.
Ümumilikdə, bu dövrdə ən çox sifariş alan audit şirkətlərindən biri "RSM Azerbaijan" olub. Şirkət bir çox BOKT üçün həm 2022, həm də 2023-cü illərdə xidmət göstərmişdir. Eyni zamanda, "Grant Thornton" da aktiv fəaliyyət göstərən auditor şirkətlərdən biri olub. Auditor xidmətlərində əhəmiyyətli yer tutan digər şirkət isə "Nexia EA"dır.
Saylara gəldikdə isə, 2022 və 2023-cü illərdə ən çox audit sifarişi qəbul edən şirkətlərdən "RSM Azerbaijan" 2022-ci ildə 6, 2023-cü ildə 7 sifariş, "Grant Thornton" hər iki ildə 4 sifariş, "Nexia EA" isə müvafiq olaraq 3 və 4 sifariş qəbul etmişdir.
Aşağıdakı cədvəldə daha detallı məlumat təqdim edilir:
| S/n | BOKT-LAR | 2022 | 2023 |
|---|---|---|---|
| 1 | “Azərbaycan Mikro-Kredit BOKT” ASC | Prime audit and consulting | Prime audit and consulting |
| 2 | BOKT "AzFinans" MMC | Economic-CHA MMC | Economic-CHA MMC |
| 3 | “ASET Maliyyə Texnologiyaları” BOKT MMC | "HS Consulting" MMC-nin direktor-auditoru Azər Əsədov | "AFR SERVICES CO" MMC-nin direktor-auditoru Emin Azayev |
| 4 | “AZİNVESTKREDİT BOKT” MMC | Sərbəst auditor Soltanov Qulu | Sərbəst auditor Soltanov Qulu |
| 5 | “Azmikroinvest BOKT” MMC | Moore Azerbaijan | Oshar Audit and Financial Advisor |
| 6 | “Aqrarkredit” QSC BOKT | Nexia EA | Nexia EA |
| 7 | BOKT “EMBAFİNANS” QSC | RSM Azerbaijan | Baker Tilly Azerbaijan |
| 8 | “Brand Credit BOKT” MMC | RSM Azerbaijan | RSM Azerbaijan |
| 9 | “BOKT İDK” MMC | Sərbəst auditor Alıyev Köçəri | Sərbəst auditor Alıyev Köçəri |
| 10 | BOKT "Falcon Finance" MMC | Oshar Audit and Financial Advisor | UHY audit |
| 11 | "FinEx Kredit" BOKT ASC | VXA Audit MMC | RSM Azerbaijan |
| 12 | MM “Finca Azerbaijan” QBKT | Baker Tilly Azerbaijan | Baker Tilly Azerbaijan |
| 13 | “FİNOKO” BOKT ASC | RSM Azerbaijan | RSM Azerbaijan |
| 14 | BOKT “İDEAL KREDİT” MMC | Oshar Audit and Financial Advisor | Oshar Audit and Financial Advisor |
| 15 | BOKT “İnkişaf üçün Maliyyə” MMC | RSM Azerbaijan | Nexia |
| 16 | ”KredAqro” BOKT MMC | Crowe Audit | RSM Azerbaijan |
| 17 | “M Bulak BOKT” MMC | Grant Thornton | Grant Thornton |
| 18 | “PREMİER KREDİT BOKT” MMC | RM Audit MMC | RM Audit MMC |
| 19 | “ProKredit BOKT” MMC | Max Audit MMC | Sərbəst auditor İbrahimov Elnur |
| 20 | "PSG Finans" BOKT MMC | SM Audit and Consulting MMC | Grant Thornton |
| 21 | “TBC Kredit BOKT” MMC | Baker Tilly Azerbaijan | Nexia EA |
| 22 | “TCF” BOKT ASC | Grant Thornton | Grant Thornton |
| 23 | BOKT “Viator Mikro Kredit Azərbaycan” MMC | UHY Azerbaijan | UHY Azerbaijan |
| 24 | "MJ Finansial Services BOKT" ASC | RSM Azerbaijan | RSM Azerbaijan |
| 25 | “Prior Credit BOKT” ASC | Baker Tilly Azerbaijan | Baker Tilly Azerbaijan |
| 26 | BOKT “AZKREDİT” ASC | Nexia EA | Nexia EA |
| 27 | “NAS PROJECT BOKT" ASC | NZA Audit MMC | NZA Audit MMC |
| 28 | “FNC BOKT" QSC | Timp MMC | Timp MMC |
| 29 | “MCB BOKT" QSC | Grant Thornton | Grant Thornton |
| 30 | “SF Azerbaijan” BOKT MMC | Crowe Audit | Abacus audit and consulting |
Fuad Mədətov
Fins.az