Meksikanın Kuliakan vadisində zəfəran (Carthamus tinctorius) genetik təkmilləşdirilməsi istiqamətində mühüm addımlar atılır.

Fins.az xəbər verir ki, eksperimental sahələrdə müxtəlif zəfəran sortları üzrə testlər aparılır, məqsəd isə məhsuldarlığı artırmaq və xəstəliklərə qarşı davamlı genotipləri aşkar etməkdir.

Zəfəran istehsalı iki növ yağ istehsal edir: yüksək monoenfatlanmış yağ və oleik turşu olan toxumlar, eləcə də polienfatlanmış turşular və linoleik turşu olan toxumlar. Meksikanın "Zəfəran Genetik Təkmilləşdirilməsi Proqramı" çərçivəsində, sahə tələblərinə uyğun olaraq, linoleik tipli sortlar yetişdirilib. Lakin qida yağlarına artan tələbat səbəbindən hazırda oleik turşu yüksək olan yeni səməni sortlarının yaradılması üzərində iş gedir.

Proqramın bir digər məqsədi, genotiplərin şimal-qərb və digər bölgələrə uyğunlaşdırılmasıdır. Bununla daha yaxşı uyğunlaşma, yüksək məhsuldarlıq və xəstəliklərə qarşı müqavimət təmin ediləcəkdir.

Xəstəliklər, o cümlədən ramulariya ləkələnməsi və yarpaq pası, zəfəran istehsalında əsas məhdudlaşdırıcı amillərdən biridir. Belə ki, müvafiq tədbirlər görülmədikdə, məhsul itkisi 90%-ə çata bilər.

Son qiymətləndirmələrdə 15 səməni genotipinin məhsuldarlığı 2022-2023 və 2023-2024-cü illərdə analiz olunub. İlk dövrdə ən yüksək məhsuldarlıq CC1635-1-1-1-1Y, Ciano OL və Semay OL genotipləri ilə müvafiq olaraq 2,57, 1,91 və 1,81 ton hektara çatıb. İkinci dövrdə isə C45-2-MOC, C63-0Y və Ciano OL genotipləri ilə məhsuldarlıq 2,83, 2,73 və 2,60 ton hektara yüksəlib.

Bu nailiyyətlər, zəfəranın istehsalında məhsuldarlığın artırılması və xəstəliklərə qarşı davamlılığın təmin edilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Kuliakan vadisindəki bu inkişaflar, ölkənin kənd təsərrüfatı sahəsində yeni üfüqlər açır.